Pod koniec lat sześćdziesiątych działania trójki powiatowej skutecznie powstrzymywały zamiary odbudowy kolegiaty. Mieszkańcy na czele z proboszczem Stępniem jednak nie zapominali o świątyni.
Działania proboszcza były czasami niespodziewane (zaskakujące). W jednej z rozmów powiadomił urzędników PPRN, że uda się na spotkanie z kandydatami na radnych. Spotkanie odbywało się w sali „Pokój”.
Obstawiono teren wokół sali, lecz proboszcz nie udał się na propagandowe spotkanie radnych z mieszkańcami – w tym czasie odprawił mszę świętą. Do dzisiaj musi budzić zdumienie i bierność przedstawicieli narodu (rad) w sprawie odbudowy kolegiaty. Ks. Stępień miał nadzieję, że uda mus się zaangażować radnych. Twierdził, że dalsze popadanie w ruinę zabytkowej budowli obciąży ich sumienie. Prosił o rozpoczęcie jakiejkolwiek działalności zapobiegającej dalszemu niszczeniu budowli. Jednak dopiero zmiany po grudniu 1970 r. spowodowały zmianę decyzji. W międzyczasie przeciwdziałano uroczystościom kościelnym między innymi „Bożego Ciała”. W Strzelcach Krajeńskich zorganizowano darmowe wyjście do kina (obowiązkowe) uczniów Technikum Mechanizacji Rolnictwa. Na stadionie zorganizowano spartakiadę dla szkól podstawowych nr. 1 oraz nr.2. Stwierdzono, że na procesji było około 30 % mniej osób niż w poprzednim roku. Było dużo osób z małymi dziećmi. Dekoracje były słabsze na skutek ścisłej kontroli nad wycinaniem drzewek. W parafii Drezdenko uroczystości „Bożego Ciała „wypadły słabiej, ponieważ na skutek przeciwdziałania nie było orkiestry oraz straży pożarnej w mundurach. Zakłady pracy zorganizowały wycieczki na Międzynarodowe Targi Poznańskie oraz nad jeziora. W procesji brało udział około 2600 osób wraz z gapiami na ulicy. Wzburzenie u władz wzbudziło usytuowanie ołtarzy na budynkach spółdzielczych. Jednego z nich na drzwiach sklepu tekstylnego oraz drugiego na drzwiach sklepu G.S. Nowe Drezdenko z artykułami gospodarstwa domowego. Natomiast w parafii Stare Kurowo była sytuacja odwrotna – frekwencja wzrosła o 20 %. Obliczona została na 1500 osób. Stwierdzono wywieszenie na trasie procesji jednego transparentu. „Boże przewódź nam zawsze na wieki” obok transparentu była zawieszona flaga narodowa o wymiarach 1m na 1,5m. W Dobiegniewie frekwencja była również zmniejszona(800osób) poprzez przeciwdziałania władz. Dodatkowo podaję, że kierownik PGR Sidłów ob. Giera samochodem ciężarowym PGR przywiózł ludzi do Strzelec Krajeńskich na procesję z PGR Sidłów.
Meldunek który cytuję poniżej sumujący działania z końca lat sześćdziesiątych potwierdza spadek aktywności działań na rzecz odbudowy kolegiaty z powodu represji. Na terenie powiatu znajduje się 7 parafii rzymsko-katolickich 4 wikariaty eksponowane oraz siedziba dekanatu Strzelecko-Krajeńskiego w Drezdenku. Ogółem kościołów na terenie powiatu jest 44 i 2 kaplice. Kościołów czynnych jest 40 w tym parafialnych 7, filialnych 33 oraz 2 kaplice, kościołów nieczynnych 4, z tego dwa przeznaczone do rozbiórki. Z ogólnej liczby księży jedynie dwóch wypełnia nadgorliwie obowiązki duszpasterskie i nieprzychylnie są ustosunkowani do władzy ludowej. Ilość wrogich wystąpień ze strony księży w okresie ostatnich 5 lat kształtowała się następująco: w roku 1964 - 4 wypowiedzi w roku 1965 – 7 wrogich wypowiedzi, w 1966 – 6 wrogich wypowiedzi, w 1967 – 5 wrogich wypowiedzi, w 1968 – 4 wrogie wypowiedzi. Na terenie tutejszego powiatu zamieszkują wyznawcy greko - katolicy oraz prawosławia w liczbie 1834 osób. Na terenie powiatu zamieszkuje 75 ustalonych członków Sekty św. Jehowy, z tego 9 osób zaliczanych do aktywu zajmujących różne stanowiska kierownicze. Aktualnie ze środowiska z tego kręgu zainteresowania Służby Bezpieczeństwa pozostają 3 osoby, w których zabudowaniach mogą znajdować się nielegalne punkty przekazywania literatury.
W połowie 1970 roku w planie pracy przyjęto:
– Rozeznanie nastrojów wśród księży odnośnie zachodzących przemian w kościele katolickim na Zachodzie;
– rozeznanie wpływu kleru na grupy stanowo-zawodowe;
– rozeznanie oddziaływania kleru na młodzież;
– przepracowywaniu osób wyznania św. Jehowy podejrzanych o meliny(sic) i punkty rozdzielcze nielegalnej literatury;
– opracowywanie i pozyskiwanie TW.
Postanowiono na bieżąco obserwować operacyjnie kler, który w przeszłości występował wrogo przeciwko władzy i ustrojowi PRL. Szczególną uwagę zwrócić na ks. Stępnia, który będzie w obecnej sytuacji politycznej usiłował uzyskać zezwolenie na odbudowę kolegiaty w Strzelcach Krajeńskich, a w przypadku nie otrzymania zezwolenia może publicznie nawoływać wiernych do wystąpień przeciwko władzy, organizować i wysyłać delegacje do władz centralnych. Postanowiono między innymi zabezpieczyć operacyjnie ważniejsze imprezy kościelne a zwłaszcza rekolekcje na terenie parafii Strzelce Krajeńskie, Drezdenko, Dobiegniew celem ustalenia i przeciwdziałania wrogim wystąpieniom księży. Systematycznie wykorzystać księży, a zwłaszcza ks. Zagrodzkiego, ks. Osypanko, ks. Wojciaka i ks. Stroińskiego celem oddziaływania na wiernych. Przy pomocy 4 TW oraz 15 KO ustalić nielegalne budownictwo sakralne oraz rozwój punktów katechetycznych. Postanowiono dalej karać administracyjnie za budownictwo sakralne (w tym stawianie krzyży). Proboszcz Stępień został ukarany natomiast przez wydział budownictwa PPRN grzywną 1 000 zł. Przewodniczący PPRN odbył rozmowę ostrzegawczą z Proboszczem Kuśnierzem z parafii Dobiegniew. Stwierdza się równocześnie, że częstym tematem poruszanym w przez miejscowych księży w indywidualnych rozmowach z wiernymi i w oficjalnych rozmowach z przedstawicielami rad narodowych jest odbudowa kolegiaty w Strzelcach Kraj. Odbudowę kolegiaty motywują potrzebą ratowania zabytków XVI wieku (sic) a nie rozwojem kultu religijnego. W tym zakresie posiadają wielu zwolenników i sprawę tę poruszają w odpowiednich okresach napiętej sytuacji krajowej. Wyróżniamy księdza Stępnia, który jest zaliczany do księży wojujących ze względu na częste popadanie w konflikty z prawem i niepodporządkowywanie się zamierzeniom administracyjnym. Natomiast w kierunkowym raporcie pracy datowanym na styczeń 1971 r., znajdziemy stwierdzenie „Natomiast ze strony proboszcza parafii Strzelce Kraj. ks. St. Stępnia ujawniono zamiary zorganizowania i wysłania delegacji z pośród wiernych do Wojewódzkich Władz administracyjnych i Komitetu Centralnego PZPR z żądaniami wymuszenia uzyskania zezwolenia na odbudowę kolegiaty. Postanowiono prowadzić systematyczne rozmowy sondażowe z 6 proboszczami celem rozeznania zamierzeń kleru i neutralizowania ich działalności. Z każdym z nich w roku przeprowadzić 3 rozmowy. Natomiast w planie pracy w styczniu 1973 r. możemy przeczytać: „stwierdzono duże zainteresowanie ze strony kleru zachodnioniemieckiego odbudowującą się kolegiatą w Strzelcach Kraj. i usiłowanie udzielenia w tym pomocy finansowej w zamian za przysłanie zaproszeń do odwiedzenia tych terenów, m.in. kontakt korespondencyjny z miejscowym proboszczem, nawiązał ks. Doktor Stendelt - superintendent kościoła prawosławnego (protestanckiego), co jest odpowiednikiem biskupa i ks. Klatt Bernard. którzy powiadomili listownie, ze przeprowadzili w gronie znajomych składkę na odbudowę kolegiaty, a zebraną gotówkę w styczniu 1973 r. przekażą na jego adres. Również biskup Jensen w rozmowie z biskupem Plutą na terenie Włoch zobowiązał się przekazać większą kwotę na odbudowę kolegiaty zapowiadając swój przyjazd na poświęcenie kościoła co ma nastąpić w połowie 1973 r. Powyższe fakty są zjawiskiem nowym, które w minionych latach nie występowały. Postanowiono rozpoznawać i przeciwdziałać zamiarom kleru do wystąpień z żądaniami na rzecz kościoła i w obronie wiary. Postanowiono rozpracować w Technikum Mechanizacji Rolnictwa 4 osoby (nauczycieli) którzy wykonują praktyki religijne pod kątem ustalenia ich oddziaływania na młodzież oraz uczni tej szkoły . Również zalecono TW „Inżynier” oraz k.o. „RS” i „SD” obserwować uczni tej szkoły, których rodzice występowali wrogo przeciwko PRL w przeszłości. Dyrektorzy szkół średnich na terenie powiatu oraz TW pracujący w szkołach otrzymali zalecenie obserwowania wychowanków którzy mogli pójść do Seminarium Duchownego. Przesyłane informacje na temat młodzieży miały służyć do wykorzystania w przyszłości. Dotyczyło to nie tylko kandydatów do Seminarium Duchownego. Również prawosławnych jak i greko-katolików. Zdolniejsze osoby przewidywano do werbunku w niedługim czasie np. na studiach.
Poniżej podaję przykład jak zaplanowano wykorzystać święto rodzinne do operacji kombinacyjnej.
Postanowiono również przeprowadzić operację w sprawie Teodora Tutko, który zbiegł z WP i przebywał we Francji. Za pośrednictwem TW „ANIA” wpłynąć na rodzinę aby wymienionego zaprosiła w 1973 r do kraju na uroczystość w związku z przystąpieniem jego siostrzeńca do I komunii. Jednocześnie TW będzie sugerował rodzinie, że popełniony czyn uległ przedawnieniu i w świetle prawa nie podlega ściganiu. W przypadku przyjazdu do kraju Tutko Teodor będzie zatrzymany i osadzony w areszcie do dyspozycji Wydziału II i śledczego. Przykładów takich lub podobnych operacji jest więcej.
Pomimo trwania odbudowy kolegiaty Służba Bezpieczeństwa kontynuowała przeciwdziałania nie tylko odbudowy kolegiaty w Strzelcach, ale również kościoła filialnego w Niegosławiu. W tym czasie w 1973 r. zaplanowano równocześnie akcję dążącą do niepodporządkowania się kurii w Gorzowie parafii księży zakonnych (Drezdenko ,Stare Kurowo), poprzez grę operacyjno-kombinacyjną zakładającą włącznie do oderwania się od kurii, co w efekcie doprowadziłoby do osłabienia kościoła rzymsko- katolickiego na terenie powiatu.
Poświęcenie Kolegiaty
W związku z oficjalnym planowaniem otwarciem kolegiaty w Strzelcach Kraj. planuje się:
– ustalić i rozeznać wszystkie osoby z KK (krajów kapitalistycznych) a zwłaszcza z NRF, które ubiegają się o wzięcie udziału w uroczystym poświęceniu kolegiaty w celu ewentualnego wniesienia zastrzeżeń na przyjazd do PRL.
– ustalić osoby z terenu kraju zajmujące stanowiska kierownicze w hierarchii kościelnej, które będą uczestniczyły w otwarciu kolegiaty a są znane z wrogiej postawy wobec PRL, celem zabezpieczenia operacyjnego ich pobytu na tutejszym terenie.
Powyższe czynności zamierza się wykonać przy pomocy 8 TW.
Władze zdawały sobie sprawę , że to tylko chwilowe ocieplenie, więc nie zaprzestano działań operacyjnych.
--
Ryszard Drewniak
